Historia Miejsca Pamięci
Pracę nad historią obozu podjęto w roku 1977. Szkoła średnia z Wülknitz otrzymała od Towarzystwa Przyjaźni Niemiecko-Radzieckiej (DSF) zlecenie „Zbadania antyfaszystowskiego ruchu oporu na obszarze Zeithain”. Punktem ciężkości współpracy z radziecką szkołą średnią nr 21 stał się obóz w Zeithain. Wynikiem tej współpracy była broszura pt. „Ruch oporu w radzieckim obozie jenieckim w Jacobsthal w latach 1941 – 1945”, którą opublikowano w 1983 r.
Wyniki badań historycznych doprowadziły w 1984 r. do podjęcia decyzji przez lokalne kierownictwo Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec (SED), aby z okazji 40. rocznicy zakończenia wojny na cmentarzu Ehrenhain Zeithain założyć Miejsce Pamięci. Za zgodą radzieckich władz wojskowych można było w kwietniu 1985 r. otworzyć w byłym domu mieszkalnym ogrodnika cmentarnego pierwszą wystawę stałą. Było to pierwsze Miejsce Pamięci na terenie Niemiec, poświęcone wyłącznie losom radzieckich jeńców wojennych w niewoli niemieckiej.
Wystawa miała jednak liczne niedociągnięcia merytoryczne. Nie uwzględniono w niej losów jeńców innych narodowości oraz gloryfikowano członków komunistycznego ruchu oporu. Zgodnie z polityką kulturalną NRD w tym zakresie wystawa i praca poświęcona Miejscu Pamięci służyły przede wszystkim prezentacji antyfaszystowskiego ruchu oporu i opierającej się na tym legitymizacji systemu politycznego NRD.
Po roku 1989 brak środków i ogólny brak zainteresowania postawiły dalsze istnienie Miejsca Pamięci pod znakiem zapytania. W latach 1991 – 1998 można było jedynie sporadycznie i w ramach pracy społecznej pielęgnować Miejsce Pamięci.
Od roku 1995 Fundacja „Saksońskie Miejsca Pamięci” wspierała prace historyczno-naukowe dotyczące obozu. Zaowocowało to publikacją w roku 1997, w której Jörg Osterloh zaprezentował pierwszą kompletną historię obozu pt. „Całkiem normalny obóz – obóz oddziałów jenieckich 304 (IV H) w Zeithain k/Riesa w Saksonii w latach 1941 – 1945”.
W styczniu 1997 r. założono „Stowarzyszenie Promocji Miejsca Pamięci Ehrenhain Zeithain z.z.”, którego celem jest odbudowa i pielęgnacja Miejsca Pamięci oraz udostępnienie budowlanych pozostałości byłego obozu jenieckiego. Od 1 stycznia 2002 r. Miejsce Pamięci leży w bezpośredniej gestii Fundacji „Saksońskie Miejsca Pamięci” jako piąty pion jej działalności. Od tego czasu zarówno Stowarzyszenie, jak i Fundacja realizują wspólnie pracę na rzecz Miejsca Pamięci oraz pracę naukowo-badawczą.
Wystawa z 1985 r. została najpierw w 1999 r. zastąpiona prowizoryczną wystawą odpowiadającą ówczesnym wynikom prac naukowych. Od maja 2001 r. otwarto dla zwiedzających były barak obozu. Od czerwca 2003 r. prezentuje się na parterze głównego budynku oraz wewnątrz byłego baraku obozowego nową wystawę stałą. Po odjeściu wojsk radzieckich w latach 90. można było objąć zakresem Miejsca Pamięci wszystkie cztery cmentarze rosyjskie oraz były „Włoski cmentarz żołnierski”.
